Filosofieweek Frankrijk 2024 - 16 t/m 21 september

Jaarlijks een Filosofieweek in het middeleeuws bastidedorp Monpazier (Frankrijk) bij Bergerac. Met Transavia goed bereikbaar vanaf Rotterdam-Den Haag airport.

Elk jaar organiseren wij voor Nederlanders een filosofieweek in Monpazier.

De inschrijving voor deelname is nagenoeg gratis. De meeste verblijfkosten zijn voor eigen rekening. Iedereen kiest zelf zijn niveau van comfort of luxe voor het verblijf, maaltijden thuis of in restaurants. Ook “Nederlanders in Frankrijk” zijn van harte welkom om deel te nemen. Centraal staan de workshops/colleges in het “Espace Socio Culturel” in het centrum van Monpazier. Elke deelnemer kiest zelf of hij/zij deelneemt aan de overige delen van het programma.

In de middag en avonden maken we gebruik van de Espace Socio Culturel in het centrum van Monpazier.

Nevenprogramma

Waar: zie hierna; vertrek vanuit Espace Socio Culturel; centrum Monpazier
Wanneer: maandag t/m vrijdag
Vermeld bij jouw aanmelding/inschrijving aan welke nevenactiviteiten je denkt mee te willen doen.

A - ontbijten en filosoferen bij Ecureuil of Bar-Tabac in centrum Monpazier
07.30 – 9.00 uur – Ontbijten en filosoferen met Johan. Korte wandeling rond Monpazier. Bij het ontbijt-filosoferen staat een boekje van de Franse filosoof Luc Ferry centraal: “Beginnen met filosofie. Met andere ogen kijken naar je leven”.

B - Lunchen in Monpazier
12.30 – 14.00 – Lunchen in een van de restaurants in Monpazier. Elke dag keuze restaurant in overleg met elkaar.

C- WandelWijs – wandelen en filosofisch bijpraten in omgeving Monpazier
14.00 – 18.00 – Een WandelWijs activiteit in overleg. Een kortere/langere wandeling omgeving Monpazier. Met onderweg pauzes en lezen/overdenken van een korte tekst van hiervoor genoemde filosofen

D- Naar Limeuil, aan de oever van de rivier Dordogne
14.00 – 18.00 – Naar Limeuil aan de oever van de Dordogne. Wandelen, zwemmen, praten, uitrusten, of kanoën, of genieten op een van de terrasjes van de restaurants aan de oever.

E- Samen naar een restaurant in de avond
19.30 – 21.30 – In overleg ergens eten in Monpazier of omgeving. Nadenken en napraten over van alles en over de colleges/workshops?

Toelichting programma (door Johan en Paul)
Johan en Paul geven hierna elk een toelichting op de inhoud van hun colleges/workshops. Paul en Johan hebben beide ooit gestudeerd aan de Technische Universiteit Delft en hebben vervolgens, op latere leeftijd, nog vele jaren filosofie (Bachelor Wijsbegeerte) gestudeerd aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam (EUR).

Serie 1 (Johan) – naar ‘nieuwe filosofie’ op basis van enkele voorgangers van Deleuze

Deleuze’s filosofie staat op de schouders van enkele bekende filosofen uit onze westerse denktraditie. In deze week gaan we die inzichten bespreken die geleid hebben tot Deleuze’s filosofie. Ik kijk deze keer vooral naar wat Deleuze weghaalt bij Plato, Spinoza, Hume, Nietzsche en Foucault. Hun inzichten thematiseer en organiseer ik in vijf colleges/workshops als volgt:

De ontmanteling van het ik, de menselijke subjectiviteit (Spinoza, Hume, Nietzsche)
Representatie: hoe te ontkomen? Wat speelt hier? Volgens Deleuze het grootste probleem in de westerse filosofie vanaf Plato/Socrates.
Welke taal gebruik je voor het filosoferen: alledaags of een ander discours? En verder nog: heb jij taal tot jou beschikking of is het meer andersom: heeft de taal jou? (Nietzsche)
Vier willen tot waarheid in onze westerse filosofie. Welke wil tot waarheid kies jij?
De voorgaande thema’s komen op een of andere manier ter spraken in het wel zo genoemde “Differentiedenken”. Wat is dat eigenlijk: differentiedenken? En waar zetten de differentiedenkers zich tegen met dit denken tegen af? Wat willen zij eigenlijk?

Serie 2 (Paul) – naar ‘nieuwe filosofie’ op basis van hedendaagse aan Deleuze verwante denkers

De ‘machine filosofie’ van Deleuze hoort thuis in wat we noemen het speculatieve realisme en meer specifiek de objectgeoriënteerde variant ervan, de OOO tak - Object Oriented Ontology. Vanaf Kant is de gehele westerse filosofie door het axioma van het correlationisme gedogmatiseerd. Dat axioma stelt dat we niet over dingen als op zichzelf staand kunnen denken, maar alleen via de menselijke ervaring met de wereld. De menselijke interactie gaat vooraf. De speculatieve realisten theoretiseren dat er een werkelijkheid bestaat achter die van de menselijke ervaring. Het bijvoeglijk naamwoord 'speculatief' geeft aan dat simpelweg over het bestaan van zo' n werkelijkheid gespeculeerd kan worden. Er is een wereld waar de dingen op zichzelf bestaan, als autonome objecten, die de wereld constitueren. De speculatieve realisten vormen geen homogene groep denkers. Hun posities lopen te veel uiteen. Het hangt van de accenten af waar ze onder te scharen zijn. De een is een pure speculatieve realist, een ander is te vinden bij de stroming Nieuw Realisme, weer een ander is een Nieuwe Materialist. De groep is vrij groot. In deze serie colleges/workshops vat Paul de machine-filosofie van Deleuze nog een keer samen en bespreekt vervolgens de overeenkomsten en verschillen tussen Deleuze ’s denken en die van deze filosofen.

======================

2022

Filosofieweek 'De constructie van de wereld'

Paul Schuurhuizen, Wim Prinse en Johan ter Heegde nemen het initiatief tot weer een filosofieweek in Frankrijk; in Monpazier. Van maandag 5 september t/m vrijdag 9 september dit jaar. Er zijn genoeg aanmeldingen. De filosofieweek gaat zeker door. Tegen het einde van zondagmiddag 4 september organiseren we een kick-off en maken we kennis met elkaar.

Filosofie en WandelWijs
De filosofieweek in Monpazier omvat niet alleen filosofie, maar ook gezond bewegen. Voor de middagen is er een WandelWijs aanbod: wandelen in combinatie met filosofie. Het wandelaanbod is geschikt voor liefhebbers van korte wandelingen rond Monpazier en voor deelnemers die graag wat langer erop uitgaan.

Filosofie in de ochtend
Het onderwerp van de week is “De constructie van de wereld”. Dit onderwerp is de eerste hoofdvraag van de filosofie. De vraag naar het zijn, naar hoe het allemaal (de wereld en wij) in elkaar zit en werkt. Niet hoe het fysisch, technisch, maar ontologisch. De inleiders, Paul en Johan, hebben gebruik gemaakt van het boek “Against Continuity” van Arjen Kleinherenbrink. In dit boek laat Arjen zien dat de Franse filosoof Gilles Deleuze een “zevenvoudig filosofisch denkmodel” hanteert voor de eerste hoofdvraag van de filosofie. Arjen Kleinherenbrink stelt dat Deleuze hiermee vooruitloopt op hedendaagse denkers in de westerse filosofie: stromingen die zich laten kennen met het begrip ‘realisme’ in hun titel, zoals het Nieuw Realisme, Speculatief Realisme en Objectgericht Realisme. Deze stromingen behandelen we niet in deze filosofieweek. We bespreken alleen het zevenvoudig filosofisch denkmodel.

WandelWijs in de middag
De theorie van het filosofisch (ontologisch) denkmodel is één zaak. Maar wat betekent dit voor de praktijk? Op een informele manier kunnen we in de middagen hierover denken en uitwisselen: wat is het belang van een ander filosofisch denkmodel voor de praktijken (de ethiek, de politiek) en het 'heil'van mens en samenleving? In het boek "Alles is een machine" van Arjen Kleinherenbrink kun je daar al over lezen. Deelnemers ontvangen vooraf hierover nog aanwijzingen van ons. We werken en spreken wel graag steeds vanuit filosofische teksten die we kunnen duiden. We noemen een tweetal van de tien tot twintig hedendaagse denkers die gebruik maken van dit filosofisch denkmodel: Timothy Morton (boek: “Ecologisch wezen”) en Bruno Latour (boek: "De constructie van de wereld").

Verplicht of vrij?
Wil of kan je niet zoveel gezond bewegen? Blijf dan in de middag in Monpazier of ga zelf erop uit. Dan zien we elkaar weer in de avond. Wil je die filosofische ochtend niet, dan kun je uitslapen of andere dingen doen, en sluit je in de middag weer aan bij de WandelWijs activiteit.

Materialen; voorbereiding of voorkennis nodig?
De presentaties in de filosofieweek zijn in het Nederlands. Ook de materialen die we uitreiken zijn in het Nederlands. Wij bevelen het boek “Alles is een machine” van Arjen Kleinherenbrink aan. Voorafgaand aan de wandelingen ontvang je een tekst die gericht is op het vertalen van de filosofie van de ochtenden naar het verkennen van op deze theorie gebaseerde praktijken. Voorkennis op het niveau en de omvang van het boekje “Beginnen met filosofie” van Luc Ferry is prettig en gewenst om nog beter te begrijpen waar we deze week qua filosofie eigenlijk mee bezig zijn. Deelnemers ontvangen vooraf hierover nog aanwijzingen van ons.

Locatie en ruimte
Dit jaar gebruiken we niet een zaal van een restaurant, maar komen we in de Mediatheek of het Socio-Cultureel Centrum van Monpazier bijeen. Indien we met heel veel deelnemers zijn en wanneer coronabesmetting dreigt, maken we gebruik van een nog grotere ruimte in de “Salle des fêtes” van Monpazier.

Inschrijving, verblijf en prijzen
Kies zelf voor jouw accommodatie in of rond Monpazier. We hebben de afgelopen jaren nooit slechte verhalen gehoord over de verschillende mogelijkheden van verblijf hier in Monpazier. Vind zelf iets in of nabij Monpazier dat bij je past qua comfort en budget. Maaltijden (lunches, diners) in restaurants zijn voor eigen rekening van de deelnemer. Koffie en thee tijdens de colleges/workshops zijn begrepen in de prijs voor inschrijving. De prijs voor deelname bedraagt €49 per persoon. Vlieg je van Rotterdam naar Bergerac en huur je niet zelf een auto dan kunnen wij je ophalen en brengen van/naar vliegveld Bergerac. Wij rekenen daarvoor €50 per persoon voor een auto met chauffeur. Laat bij je inschrijving ons weten of je daar gebruik van maakt. Maak, na je aanmelding en inschrijving dus een bedrag van €49 (inschrijving) of van €99 (inschrijving + vervoer) aan ons over.

Programma/dagindeling
Meer details van het programma volgen nog. De opzet van de cursusdagen is als volgt:

09.00 uur - Starten met koffie/thee
09.30 uur - College / Workshop 1 – Johan (Paul)
11.00 uur - Koffie/thee
11.15 uur - College / Workshop 2 – Paul (Johan)
12.30 uur - Lunch in een van de restaurants in Monpazier
14.00 uur - Kort en langer WandelWijs – Wim Prinse, Ad van Hienen, Wim Koetsier
en Paul en Johan. Met opdrachten/gesprekken over het Filosofisch
Model in de praktijk
19.30 uur - Diner in een van de restaurants in Monpazier
21.30 uur - Nagesprekken aan de bar; waar dan ook in Monpazier

Heb je vragen, stel ze gerust. (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of 06-20134344).

Met hartelijke groet,
Johan ter Heegde

2021

Filosofieweken 'Spinoza' in Frankrijk

Cursus 1 - ‘Spinoza: thema’s en verdieping’ (30-8 t/m 4-9-2020)

Cursus 2 - ‘De Ethica van Spinoza’ (6-9 t/m 11-9-2020)

Prijzen:€ 295 per week (inclusief lunches in restaurants Monpazier).
Korting: bij inschrijving voor beide weken, betaal je slechts € 550.

Locatie:Monpazier (een middeleeuwse Bastide in de Dordogne, op 30 km van Bergerac (vliegveld).

Inbegrepen in de prijs van € 295 per deelnemer
1) hapje/drankje bij aankomst zondagmiddag
2) maandag t/m vrijdag: koffie/thee tijdens de workshops in de ochtend
3) gebruik van de zaal/ materialen voor de workshops

Voor eigen rekening
De reis- en verblijfkosten. Verblijf naar keuze in duur of goedkoop hotel, gîte of camping in/bij Monpazier. De kosten maaltijden en andere dan filosofie-activiteiten in de middag of avond: deels gezamenlijke activiteiten die wij in overleg met elkaar organiseren.

Aanmelden: eenvoudig per e-mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Bereikbaarheid
op 30 km afstand van Bergerac (met vliegveld) goed bereikbaar met zeer goedkope vluchten van Transavia als je een beetje tijdig boekt.

Begeleiders: Renee van Laar, Ed Leenders, Johan ter Heegde

Samenvatting
In september 2020: twee afzonderlijke filosofieweken in Frankrijk over Spinoza.

De eerste week verdiepen we ons in de filosofie van Spinoza: een verdieping zowel als een inleiding tegelijk. We behandelen verschillende thema’s en verwijzen ook naar de teksten van Spinoza zelf. Denk daarbij aan de Ethica, de Verhandeling over de verbetering van het verstand en aan het Theologisch-Politiek Traktaat, al naar gelang het onderwerp. Inleiders/begeleiders: Renee van Laar en Johan ter Heegde

De tweede week nemen we onder leiding van Ed Leenders alle vijf hoofdstukken van de Ethica door. Een unieke kans! Ed Leenders is een bevlogen docent met vele jaren ervaring. Hij weet bovendien als geen ander Spinoza's werken te verbinden aan filosofen voor en na Spinoza, te weten bijvoorbeeld: Descartes, Hegel, Deleuze of Nietzsche. Bijzonder: het is één ding om de Ethica uit te leggen en toe te lichten. En dat gebeurt nadrukkelijk in deze week. Maar in deze week zal Ed Leenders ook geregeld de tekst van Spinoza relateren aan het hedendaags filosofisch denken, een denken beïnvloed door Nietzsche en Freud en vanaf 1968 door Deleuze/Guattari of anders gezegd ‘de receptie van Spinoza in het naoorlogse Frankrijk’. Begeleider: Ed Leenders

Filosofieweek 1 - Spinoza: thema’s en verdieping

(van zondag 30 augustus t/m vrijdag 4 september)

We besteden vijf dagen aandacht aan de meest belangrijke thema’s over Spinoza. Thema’s die zijn filosofie begrijpelijk maken, helder en ons verrijken. Spinoza was op zoek naar iets dat hem blij kon maken. Sterker nog: naar iets, dat eenmaal was gevonden, voortdurend genieten van de hoogste blijheid mogelijk maakte. En dat blijkt bij Spinoza iets anders te zijn dan rijkdom, erkenning of genot. Mogelijke onderwerpen deze week zijn:

- de context of wel de tijdruimte van Spinoza’s leven
- drie vormen van ‘weten’: Spinoza’s kenleer
- de emoties bij Spinoza
color: #20124d;">- kritiek op de bijbel (TPT)
- de betekenis van de conatus
- Spinoza's politieke visie (situatie in de Republiek)
- de verschillende recepties van Spinoza
- Spinoza's visie op politiek en vrijheid
- vrijheid belangrijker dan religie en overtuigingen
- de zijnskern der dingen (en vergelijk met wat andere filosofen hierover zeggen)
- Spinoza’s ontologie: het zijn (substantie) en het bestaan (modi). Eindigheid en eeuwigheid.

Filosofieweek 2 - Spinoza’s vijf delen van de Ethica

(zondag 6 september t/m vrijdag 11 september)

Elke dag van de week nemen we een deel (hoofdstuk) van de Ethica door. De Ethica kent vijf delen en stelt ons een levensdoel voor ogen. Hoe dat levensdoel te realiseren? Daar gaat de Ethica over! Sommige denken dat je om de Ethica te begrijpen wiskundig geschoold moet zijn. Dit is een groot misverstand. De Ethica is weliswaar opgebouwd uit definities, axioma’s en stellingen, die weer worden bewezen en toegelicht met eerdere definities, axioma’s en stellingen. Maar de Ethica is gewoon tekst, tekst en nog eens tekst. Geen wiskundige formules of geometrische tekeningen en analyses. Daarnaast, buiten de zojuist genoemde logische opzet en structuur, bevat de Ethica nog uitgebreide en cruciale passages, zoals de uitgebreide voorwoorden van de delen 3, 4 en 5 en de appendices van deel 1 en deel 4.

Deze twee afzonderlijke cursusweken vormen een unieke gelegenheid!

Wellicht ben je één van de velen die altijd al eens de Ethica van Spinoza heeft willen lezen en begrijpen. Maar je bent er niet aan toegekomen of je hebt het niet afgerond. Pak nu deze unieke kans en laat je begeleiden door een bevlogen lezer en kenner (Ed Leenders) van Spinoza's werken. Haal nu de Ethica uit jouw boekenkast en, ongeacht de vertaling die je bezit, neem jouw exemplaar van de Ethica mee naar Frankrijk. Wanneer je de Ethica nog niet in huis hebt, schaf dan een exemplaar aan, bijvoorbeeld de vertaling van Corinna Vermeulen of van Henri Krop, of de uitgave van de Wereldbibliotheek met een vertaling van Van Suchtelen, of neem de laatste vertaling van Maarten van Buuren.

Informatie over inleiders/begeleiders

Ed Leenders - Hij was 33 jaar leraar grafische vormgeving en kwam via de kunsten bij filosofie terecht. Begin jaren tachtig kwamen de eerste Nederlandse en Engelse vertalingen van de Franse denkers die volop geciteerd werden in kunstteksten. Het poststructuralisme bouwde toen verder op Nietzsche maar ook op Spinoza. Deleuze is een Spinozistisch denker terwijl o.a. Lacan en Derrida meer naar Hegel verwezen. Ed bleef steeds cirkelen rond Nietzsche, Spinoza, Hegel, Heidegger, Deleuze, Badiou, Lacan… Twee jaar geleden bijvoorbeeld verzorgde hij in Monpazier samen met Johan een filosofieweek rond het kleine boekje ‘Filosofie van het ware geluk’ van Alain Badiou. En in België begeleide hij pas nog een Spinoza leesgroep rond het boek van Miriam van Reijen.

Renee van Laar - Zij was gedurende 16 jaar docente aan de Hogeschool Rotterdam. Als achtergrond heeft Renee opleidingen 1e graad kunstonderwijs gevolgd aan de Hogeschool voor de Kunsten te Utrecht en de Academie voor Beeldende vorming te Amersfoort (1983). Sinds 2015 heeft zij zich verdiept in filosofie. Zij is betrokken bij ‘FilosofieVoorHetLeven’ door mee te doen met werkgroepen en het verzorgen van workshops kunstfilosofie. Sinds 2017 volgt zij colleges via de Spinoza Kring te Soest.

Johan ter Heegde - Ingenieur (TU Delft). Hij werkte twaalf jaar bij Shell. Vervolgens twaalf jaar actief als partner-adviseur in een organisatieadviesbureau. Daarna werkzaam als oprichter en eigenaar van Procesoffice. Hij studeerde wijsbegeerte van 2004 t/m 2018 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Johan is vanaf 2010 tot heden actief met maandelijkse filosofische cafés in Rotterdam en Den Haag, en met maandelijkse workshops en werkgroepen onder de vlag van de netwerkorganisatie ‘FilosofieVoorHetLeven’ (zie de website op https://filosofievoorhetleven.nl)

Meld je aan. Gewoon per e-mail zeggen dat je meegaat. Vol is vol.

In de ochtenden houden we de workshops in restaurant/café “La Bastide” in het centrum van Monpazier. Aan het einde van de ochtend, na de workshops, lunchen we gezamenlijk bij dit restaurant/café. We spreken af of en wanneer we elkaar hier of elders weer ontmoeten. Ook de verschillende terrasjes in Monpazier bieden natuurlijk prima gelegenheid om elkaar te ontmoeten. En op twee minuten lopen van de markt vind je tal van mogelijkheden om ergens in het veld of een boomgaard te vertoeven.

Hierna geef ik je alvast het programma op hoofdlijnen.

Zondag
18.30 - 19.30 Ontvangst in café “La Bastide” in Monpazier
19.30 - 20.00 Kennismaking, toelichting weekprogramma, afspraken maken.
20.00 - 21.30 Aansluitend buffet/maaltijd bij Café La Bastide of elders in Monpazier.

Maandag t/m vrijdag
08.30 - 09.00 - Ontvangst, koffie
09.00 - 10.30 - Workshop
10.30 - 11.00 - Pauze
11.00 - 12.30 - Workshop

12.30 - 14.00 - Déjeuner (in de prijs van deelname begrepen)

14.30 - 19.30 - Vrij middagprogramma. Samen of zelf iets doen. Er zijn talloze mogelijkheden: schilderen, kanoën, zwemmen, wandelen, golfen, klimpark, paardrijden, het bezoeken van wijnproeverijen of gewoon toch nog maar wat filosoferen ergens in het landschap of op een terras in het dorp. We geven je nog gerichte aanwijzingen.

19.30 - 22.00 - Vrij avondprogramma. Wel enkele opties, bijvoorbeeld (1) samen ergens eten is mogelijk, (2) de workshops nabespreken met een glas wijn ...in het filosofiecafe, (3) in de middag of avond: meer gestructureerde socratische gesprekken over concepten uit de workshops van de ochtend onder leiding van Ed Leenders.

Verblijf in of nabij Monpazier

Een heel plezierig en comfortabel verblijf is natuurlijk Hotel Edward in Monazier (circa € 100 per nacht). Als je mij een lijstje vraagt van mogelijkheden, denk ik aan bijvoorbeeld:

- L’ Ariade
- Les Hortensias
- Hotel de France op de marktplaats in Monpazier
- Chez Edèll
- Chez Janou.

Er zijn er natuurlijk nog meer. Je komt ze tegen bij de bekende www.booking.com en bijvoorbeeld www.hometogo.nl. Je vindt ze vanzelfsprekend ook als bed & breakfasts op het internet via Google met bijvoorbeeld B&B Monpazier en ook bij Airbnb.

Reizen en reiskosten
Op dit moment (januari 2020) boek je met Transavia een vlucht van Amsterdam-Schiphol naar Bergerac voor een bedrag rond € 49 en voor eenzelfde bedrag ook weer terug. Je kunt zelf een auto huren. Wat ook kan: als we weten wie wanneer komt organiseren we het transport naar Monpazier.